مدینة المعاجز (کتاب)

از دانشنامه‌ی اسلامی
نویسنده سید هاشم بحرانی
موضوع احادیث شیعه/ معجزات
زبان عربی
تعداد جلد ۸

مدینة المعاجز

«مدینةُ مَعاجز الأئمة الاثنی عشر و دلائلُ الحُجج على البشر» مشهور به «مدینه المعاجز» کتابى است از محدث بزرگ شیعه، علامه سید هاشم بحرانی که درباره معجزات ائمه اثنی عشر (علیهم السلام) به زبان عربى نگارش یافته است.

درباره مؤلف

سید هاشم بحرانی مشهور به علامه بحرانی از فقها، محدثین و مفسرین شیعه در قرن یازدهم هجری قمری و اهل بحرین است. او مرجعیت دینی و اجتماعی اهالی بحرین را بر عهده داشت. از دیگر آثار او کتاب تفسیری البرهان فی تفسیر القرآن می باشد. شیخ حر عاملی صاحب کتاب وسائل الشیعه از شاگردان اوست. بحرانى‌ در ۱۱۰۷ قمری‌ وفات‌ یافت‌ و پیکرش‌ در توبَلى‌ منطقه ای در بحرین‌ به‌ خاک‌ سپرده‌ شد.

محتوای کتاب

کتاب حاضر در هشت جلد و داراى دوازده باب، به عدد امامان دوازده گانه شیعه است که مؤلف ذیل هر باب به نقل معجزات یکى از ائمه علیهم السلام پرداخته است. مؤلف در مجموع ۲۰۶۶ معجزه را ذکر مى‌کند و در ذیل برخى معجزات به نقل روایات متعددى از منابع و مصادر معتبر مورد قبول فریقین مى‌پردازد.

منابع کتاب

علامه بحرانی در آغاز کتاب از بیش از صد کتاب که در موضوع امامت تا زمان وى نوشته شده، نام مى برد و به آثارى چون: کتاب «الامامة الکبیر»، ابراهیم بن محمد بن سعید ابن هلال بن عاصم بن سعد بن مسعود ثقفى، کتاب «الاستشفاء فی الامامة» اسماعیل بن على بن اسحاق بن ابى سهل بن نوبخت، کتاب «امامة على علیه السلام» ابن خالویه، کتاب «الامامة» ابومحمد حکم بن هشام بن حکم، کتاب «الامامة الکبیر» فضل بن شاذان و... اشاره مى کند.

ویژگی‌های کتاب

این کتاب از فخیمترین آثارى است که درباره معجزات ائمه اطهار علیهم السلام نگاشته شده و از این ویژگى مهم برخوردار است که در اکثر موارد به نقل معجزاتى مى پردازد که راویان شیعه و سنى در آن اتفاق نظر دارند و برخى احادیث این کتاب از روایات «صحاح سته» اهل سنت هستند.

علیرغم این ویژگى، در برخى موارد روایات تکرارى به چشم مى خورد، مثلا حدیثى را که در مورد معجزات حضرت امیرالمومنین علیه السلام نقل کرده، به عینه در مورد معجزات امام حسن و امام حسین علیهماالسلام نیز روایت مى کند.

علاوه بر این در مواردى چند احادیثى نقل مى کند که با مقام عصمت ائمه معصومین علیهم السلام ناسازگار است. همچنین در پاره اى موارد، حدیثى را ذکر مى کند که هیچ اثرى از آن در آثارى که تا زمان وى نگاشته شده موجود نمى باشد.

نسخه شناسى

علامه بحرانى در سوم جمادی الاول سال ۱۰۹۰ هـ.ق از نگارش این اثر فراغت یافته است. استنساخ این اثر در سال ۱۲۹۰ هـ.ق به قلم على بن عباس قزوینى صورت گرفته و نخستین بار قبل از سال ۱۳۰۰ هـ.ق و بار دوم در سال ۱۳۰۰ هـ.ق به چاپ رسیده است.

نسخه خطى این کتاب در کتابخانه آل عصفور بوشهر و نیز اداره اوقاف مرکزى ایران نگهدارى مى شود که متاسفانه نسخه اى ناقص است و تاکنون نسخه اى کامل از این کتاب که شامل تمام معجزات ائمه معصومین علیهم السلام باشد، بدست نیامده است.

نسخه حاضر در برنامه در قطع وزیرى با جلد گالینگور در هشت جلد توسط موسسه المعارف الاسلامیه، در قم منتشر شده است.

پانویس

  1. مقدمه کتاب.
  2. الذریعة، ج۲۰، ص۲۵۳.
  3. مدینةالمعاجز، ج۱، ص۲۱.

منابع

  • مدینة معاجز الأئمة الإثنی عشر و دلائل الحجج على البشر، جلد۱، صفحه۵، قم، موسسة المعارف الاسلامیة، ۱۴۱۳ ق.
  • ویکی شیعه، بازیابی: ۵ خرداد ۱۳۹۸.
  • نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
  • سیدمصطفى مهرى، گلشن ابرار، جلد اول، ص ۲۴۲-۲۴۸.

متن کتاب

مدينةُ مَعاجز الأئمة الاثنی عشر و دلائلُ الحُجج على البشر